გოგონების უმეტესობას, სქესობრივი მომწიფება ეწყებათ 10-12 წლის ასაკიდან და უკვე ორ წელიწადში, ეწყებათ მენსტრუაცია. დასაშვებია ისიც რომ, ბევრ გოგონას სქესობრივი მომწიფების პერიოდი შეიძლება 9-10 წლის ასაკში დაწყოს. ჯანსაღი და ნორმალური განვითარებადი გოგონების ორგანიზმში, მეტად იშვიათად შეიძლება იგივე პროცესი დაიწყოს დაგვიანებით 17-18 წლის ასაკში ან ნაადრევად 14-15 წლის ასაკში. ნაადრევი ან დაგვიანებული სქესობრივი მომწიფება (ზემოთ მოყვანილი ასაკის ფარგლებში) არ უკავშირდება სასქესო ჯირკვლების ანომალიურ ფუნქციონირებას და თუ ჩავატარებთ საგულდაგულო გამოკითხვას, გაირკვევა, რომ მზგავსი შემთხვევის მქონე ინდივიდის დედას ან ბებიას ნაადრევად ან დაგვიანებით დაეწყოთ მენსტრუალური ციკლი.
მაგრამ, მეტად მგრძნობიარე გოგონები და მათი მშობლები, მაინც განიცდიან და ღელავენ, როცა მენსტრუაცია იწყება უფრო ადრე ან უფრო გვიან, სხვა თანატოლებთან შედარებით. ამ განცდამ გოგონა შეიძლება ნევრზამდეც მიიყვანოს. მზგავსი მოვლენის შესამცირებლად, საჭიროა მშობლებისა და სკოლის ექიმის მართებული რჩევები და ასევე, სათანადო სამედიცინო განათლება მოცემულ საკითხში.
სქესობრივი მომწიფების დასაწყისშივე, პირველ რიგში, თვალში საცემია სიმაღლის მომატება, თუ 7-8 წლის ასაკში გოგონა იზრდება და მატულობს სიმაღლეში საშუალოდ 5-6 სმ წელიწადში, 9 წლის ასაკისთვის ზრდა ოდნავ მცირდება, საშუალოდ 3-5 სმ-მდე წელიწადში, ხოლო 11 წლის ასაკიდან ზრდა მოულოდნელად და სწრაფად მატულობს და შემდგომ ორ წელიწადში აღწევს 7-8 სმ-ს, ეს შესამჩნევია მშობლებისათვისაც და მათ ხშირად უკვირთ, თუ რა მალე იზრდებიან მათი შვილები, როცა საშუალო წლიურ მომატებასთან შედარებით, რაც შეადგენს 2,5-3,5კგ-ს, მათი წონის მატება შეადგენს 4-9 კგ-ს წელიწადში. წონის და სიმაღლის სწრაფ მომატებასთან ერთად მატულობს მადაც.
თანდათან, თვალში საცემი ხდება, ქალის ორგანიზმისა და სქესობრივი დამახასიათებლების პირველადი და მეორადი ნიშნები.
9 წლის ასაკისთვის იწყება, თეძოსა და მენჯის შესამჩნევი გაფართოება, ამას მოყვება (საშუალოდ 10 წლის ასაკისთვის) სარძევე ჯირკვლების გაზრდა და გოგონა ამ ასაკში უკვე იწყებს ბიუსჰალტერის ტარებას და ემზგავსება ზრდასრული ქალის მკერდს. ერთი წლის განმავლობაში სარძევე ჯირკვლები იღებენ ასე თუ ისე, მკვეთრ გამოსახულ კონუსისებურ ფორმას და ოდნავ მოგვიანებით მენსტრუაციის დაწყებასთან ერთად იღებს ნახევარსფეროს ფორმას.
შემდგომში, (11-12 წლის ასაკში) ქვედა სასქესო ორგანოები (მცირე და დიდი სასქესო ტუჩები) ზომაში მატულობს. ცოტახნის შემდეგ, იღლიის ქვეშა კანიც იფარება თმოვანი საფარით და ასევე, ყალიბდება ქალისთვის დამახასიათებელი ფორმის წელი.
ყველა ამ ცვლილების დამახასიათებელი წერტილია მენსტრუაცია, რომელიც პირველი რამოდენიმე თვე და ხანდახან პირველი ორი წელიც კი დასარეგულირებელი რჩება და მისი რიტმულობა და სისხლდენების ხანგრძლივობაც ცვალებადია ამ პერიოდში. მენსტრუაციის დაწყების მომენტიდან (სადღაც 13 წლის ასაკისთვის) ზრდის შემცირება აღინიშნება საშუალოდ 1.5-2.5 სმ-მდე წელიწადში.
თანდათანობით, უფრო ნელი ტემპებით, სქესობრივი მომწიფების პერიოდი დასასრულს უახლოვდება – თეძო უფრო მომრგვალებული ხდება და ღებულობს თავის საბოლოო ფორმას და ძვლების ზრდა ჩერდება.
გოგოს ცხოვრებაში, პირველი მენსტრუაცია, ხშირად, მეტად დრამატული მომენტია და სათანადო სამედიცინო გარკვევისა და მომზადების გარეშე ეს მომენტი შესაძლოა განცდების და წუხილის საბაბიც გახდეს. მშობლისა და სკოლის ექიმის მოვალეობაა დროულად, ანუ სქესობრივი მომწიფების დაწყების მომენტიდან სათანადო ფორმით აუხსნან გოგონას ამ ბუნებრივი მოვლენის მიზეზები, რომელიც შეიძლება უცნაურად მოეჩვენოს თვით გოგონას.
ყველა, ზემოთ მოყვანილი, გოგონეიბს სქესობრივი მომწიფების დამახასიათებელი ცვლილება შინაგანი სეკრეციის ჯირკვლების გავლენისა (ჰიპოფიზის საკვერცხეების და თირკმელზედა ჯირკვლების) და ცენტრალური ნერვული სისტემის ცვლილებების შედეგია.
გოგონას, სქესობრივი მომწიფების რეგულირებაში, როგორც უკვე ავღნიშნეთ, მონაწილეობენ- პირველ რიგში ესტროგენები, რომლებსაც საკვერცხეები გამოყოფენ და ანდროგენები, რომლებსაც თირკმელზედა ჯირკვლები გამოყოფენ. ესტროგენები არეგულირებენ თირკმელზედა ჯირკვლების, თეძოს, მცირე სასქესო ტუჩების, საშოსა და საშვილოსნოს განვითარებას და ასევე მოქმედებენ კანქვეშა ცხიმის განაწილებაზე სხეულის სხვადასხვა ნაწილებში და სქესობრივი ლტოლვის ფორმირებაზე.
ესტროგენები, სხვა ჰორმონებთან ურთიერთკავშირით იწვევენ საკვერცხეებისა და კვერცხუჯრედის სქესობრივ მომწიფებას.
ანდროგენები, გოგონებში შედარებით მცირე როლს თამაშობენ, ისინი განაგებენ თმოვანი საფარის გაჩენას, იღლიის ქვეშა და ქვედა სასქესო ზონებში, დიდი სასქესო ტუჩების განვითარებასა და კანის საცხიმე ჯირკვლების განვითარებას. (სწორედ ეს იწვევს ეგრეთწოდებულ სქესობრივ მომწიფებისთვის დამახასიათებელ მოზარდულ გამონაყარს)
როგორც აღინიშნა, პირველი მენსტრუაცია იწყება 13 წლის ასაკისთვის, მაგრამ პირველი ორი წელი ადგილი აქვს ამა თუ იმ დარღვევებს, რომლებიც არ უნდა მივიჩნიოთ ანომალიად, არამედ ეს არის ფიზიოლოგიური მერყეობის დაშვებული ზღვარი.პირველ რიგში, შესაძლოა დაირღვეს მენსტრუალური ციკლის სიზუსტე. უმეტეს შემთხვევაში, პირველადი საკვერცხე უჯრედის მომწიფება, საწყის პერიოდში არ აღნიშნავს დასრულებას და მომწიფებული კვერცხუჯრედები არ გამოიყოფებიან საკვერცხეებიდან. მოყვითალო სხეული ან სრულებით განუვითარებელია ან იწვევს სისხლში პოსტოგენის შემადგენლობის მომატებას.
ამგვარ შემთხვევაში, საშვილოსნოს ლორწოვანი გარსი, მენსტრუაციის პირველ ფაზაში, ესტროგენის მოქმედების ქვეშ, აქტიურად ვითარდება (იზრდება), რის შედეგად შეიძლება მოხდეს ხანგრძლივი და არასასიამოვნო საშვილოსნოს სისხლდენა. მზგავსი ფიზიოლოგიური სისხლდენები, აღენიშნება ამ ასაკის გოგონების 5-10%-ზე და ამის მიზეზები მეტად განსხვავებული და მრავალფეროვანია. გარკვეულ შემთხვევაში, მენსტრუაცია შეიძლება გაჩნდეს არა ყოველთვიურად, არამედ 2-3 თვის ინტერვალითაც.
სქესობრივი მომწოფების პერიოდში, დასაშვებია მენსტრუაციის რეგულირებაში სხვადასხვა ფიზიოლოგიური გადახრებიც, მაგრამ მათთვის დამახასიათებელია ის, რომ ისინი ქრებიან ამ პერიოდის დასრულების შემდეგ პირველივე ხანებში.
